บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 6

วันพุธ ที่ 21 กุมาพันธ์ 2561

คำคมทางการบริหาร

คุณสมบัติของชื่อผู้นำ 

เนื้อหาการเรียนการสอน

โครงสร้างขององค์กรและการจัดระบบบริหารงานสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย

การบริหารงานสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย

การบริหารสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย มีลักษณะการบริหารเฉพาะตัว โดยที่ต้องคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้

1. นโยบาย และยุทธศาสตร์ในการพัฒนาประเทศของรัฐบาล
2. แผนพัฒนาการศึกษาแห่งชาติ
3. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
4. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
5. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
6. ปรัชญา นโยบายและวัตถุประสงค์ของสถานศึกษา
7. ความต้องการของชุมชน

การจัดประเภท และรูปแบบสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยในประเทศไทย

1. การจัดแบ่งตามโครงสร้างการบริหารตามขนาด แบ่งเป็น 3 ขนาด คือ

  1) โครงสร้างบริหารสถานศึกษาปฐมวัยขนาดเล็ก

  2) โครงสร้างบริหารสถานศึกษาปฐมวัยขนาดกลาง

  3) โครงสร้างบริหารสถานศึกษาปฐมวัยขนาดใหญ่

การจัดประเภท และรูปแบบสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยในประเทศไทย

2. การแบ่งตามรูปแบบตามพระราชบัญญัติการศึกษาชาติ (พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2 )พ.ศ. 2545 กล่าวไว้ใน มาตรา 15กำหนดการจัดการศึกษา มี 3 รูปแบบ คือ)

1. รูปแบบในระบบโรงเรียน
2. รูปแบบนอกระบบโรงเรียน
3. รูปแบบตามอัธยาศัย

3. รูปแบบการให้บริการแบบใหม่
    คือ การรวมเด็กที่ผิดปกติและเด็กปกติไว้ด้วยกัน โดยเรียกแบบนี้ว่า “Normalization”

หลักในการบริหารงานสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย
1. การบริหารงานวิชาการ  เป็นการบริหารกิจกรรมทุกชนิดในโรงเรียน ซึ่งเกี่ยวข้องกับการปรับปรุงพัฒนาการสอนผู้เรียนให้ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพที่สุด
2. การบริหารงานบุคคลในสถานศึกษาปฐมวัย  คือ การปฏิบัติการใช้คนให้ทำงาน อย่างมีประสิทธิภาพโดยมีขบวนการต่าง ๆ
3. การบริหารงานธุรการและการเงินในสถานศึกษาปฐมวัย  
- งานธุรการในสถานศึกษา  
- งานการเงินในสถานศึกษาปฐมวัย  
- งานสารบรรณในสถานศึกษาปฐมวัย  
- งานทะเบียนและรายงาน  
- งานรักษาความปลอดภัย  
- งานการเงินและพัสดุ  
- งานพัสดุ
4. การบริหารงานกิจการนักเรียนในสถานศึกษาปฐมวัย คือ การดำเนินงาน เพื่อสนับสนุนการจัดกิจกรรมในโรงเรียนโดยนักเรียนสมัครใจร่วมกิจกรรมเพื่อพัฒนาตนเอง
5. การบริหารสภาพแวดล้อมในสถานศึกษาปฐมวัย   
- การบริหารสภาพแวดล้อมทางกายภาพ   
- การบริหารสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการจัดกิจกรรมและประสบการณ์

การบริหารสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยในยุคปฏิรูป
      ความหมาย การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน (School Based Management)    คือ การบริหารโดยกระจายอำนาจทางการศึกษาไปยังสถานศึกษาโดยตรงให้มีอำนาจหน้าที่ความรับผิดชอบและความคล่องตัวในการบริหารจัดการมากที่สุด
หลักการในการบริหารแบบโรงเรียนเป็นฐาน (School Based Management)  

• หลักการกระจายอำนาจ (Decentralization)  
• หลักการมีส่วนร่วม (Participation or Collaboration Involvement)  
• หลักการคืนอำนาจจัดการศึกษาให้ประชาชน ( Return Power to People)  
• หลักการบริหารตนเอง (Self - managing)  
• หลักการตรวจสอบและถ่วงดุล (Check and Balance)

รูปแบบโรงเรียนที่ใช้การบริหารแบบโรงเรียนเป็นฐาน

•  ผู้บริหารโรงเรียนเป็นหลัก (Administrative Control School Council )
•  บริหารโดยครูเป็นหลัก (Professional Control Council)
•  การบริหารจัดการโดยชุมชนมีบทบาท (Community Control School Council)
•  ครูและชุมชนมีบทบาทหลัก (Professional Community Control School Council)

สรุปการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ( School-Based Management )
   ***การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน (School-Based Management) เป็นการถ่ายโอนอำนาจจากหน่วยงานไปให้แก่โรงเรียนได้บริหารแบบเบ็ดเสร็จที่โรงเรียนโดยมอบอำนาจการบริหารและจัดการศึกษาให้แก่คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานซึ่งประกอบด้วยผู้ปกครอง  

องค์กรแห่งการเรียนรู้  

ศาสตร์ทั้ง 5 ขององค์กรแห่งการเรียนรู้ (ปีเตอร์ เอ็ม. เซงเก (Peter M. Senge) )

• การใฝ่ใจพัฒนาตน (Personal Mastery)
• รูปแบบของความคิด (Mental Models)
• วิสัยทัศน์ร่วม (Shared Vision)
• การเรียนรู้เป็นทีม (Team Learning)
• การคิดเชิงระบบ (System Thinking)

การบริหารแบบมีส่วนร่วม
สาระสำคัญของการบริหารแบบมีส่วนร่วม  

•  การมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น  
• การมีส่วนร่วมช่วยให้เกิดการยอมรับในเป้าหมาย  
• การมีส่วนร่วมช่วยให้เกิดความสำนึกในหน้าที่ความรับผิดชอบ

ผลดีของการบริหารแบบมีส่วนร่วม

• สร้างสรรค์ให้มีการระดมกำลังจากบุคคลต่าง ๆ
• สร้างบรรยากาศและพัฒนาประชาธิปไตยในการทำงาน
• ช่วยให้ลดความขัดแย้งระหว่างผู้บริหารกับผู้ปฏิบัติงาน
• การบริหารแบบมีส่วนร่วม
• ผลงานที่เกิดขึ้น
• สร้างความสมดุลระหว่างฝ่ายบริหารกับฝ่ายปฏิบัติ

ข้อจำกัดของการบริหารแบบมีส่วนร่วม

• การแสดงความคิดเห็นเกิดข้อขัดแย้งกับฝ่ายบริหาร
• ก่อให้เกิดกลุ่มอิทธิพล
• ผู้บริหารกลัวสูญเสียอำนาจ
• การบริหารงานไม่สามารถใช้กับงานที่เร่งด่วนได้
• ใช้งบประมาณมาก
• ความคิดเห็นจากบุคคลภายนอกไม่ได้รับการยอมรับเท่าที่ควร
• การไม่เข้าใจหน้าที่มักจะทำให้เกิดการก้าวก่ายหน้าที่ซึ่งกันและกัน

การวิเคราะห์เชิงปฏิบัติ (SWOT Analysis Workshop) 

        คือการวิเคราะห์สำรวจตรวจสอบสภาพภายในองค์กร และสภาพแวดล้อมภายนอก เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการวางแผนS : จุดแข็งW : จุดอ่อนO : โอกาสT : อุปสรรค

• แต่สิ่งสำคัญที่ทุกคนต้องไม่มองข้ามไปคือ เรากำลังจะเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงกลยุทธ์ ที่อาจจะทำให้บางคนไม่พอใจจากการสำรวจ

• จุดอ่อน:W-จุดแข็ง:Sภายในองค์กร และ

• โอกาส:O-อุปสรรค:Tภายนอก

SWOT ให้คำตอบอะไรกับเรา

1. อะไรคือเรื่องหลักที่เราต้องเผชิญในวันนี้
2. เราจะจัดการกับเรื่องหลักนี้อย่างไร

ข้อสังเกต

• บางคนใช้ SWOT เพื่อตั้งคำถามอย่างเดียว

• บางคนใช้เหตุผลของ SWOT มองข้ามปัญหาไป

เรามาทำความคุ้นเคยกับ SWOT ด้วยกัน

• ถ้าคุณมีภารกิจ ที่จะต้องให้บริการที่มีภาพต่อชุมชน ตรงต่อเวลา ข้อมูลน่าเชื่อถือ และมีภาพพจน์ที่ดี

• มีการกำหนดหน้าที่ และภารกิจให้กับทีมงานทุกคน

• ภารกิจบรรลุเป้าหมาย เพื่อตอบสนองความต้องการของชุมชน ในการเพิ่มมูลค่า(Value Creativity) และคุณค่าความเป็นอยู่ในชุมชนดีขึ้น

จุดแข็ง : Strengths

ตัวอย่าง

• งานที่เราถนัด ทำแล้วมีความสุข
• งานที่โดดเด่นที่ชุมชนชื่นชอบ
• อะไรที่ชุมชนมีความต้องการให้เราทำซ้ำอีก
• ทรัพยากร และเครื่องมือที่เรามีความพร้อม

จุดอ่อน : Weaknesses

ตัวอย่าง

• งานที่เราไม่สบายใจที่จะทำ
• ความต้องการที่จะรับความช่วยเหลือจากเพื่อนร่วมงาน หรือทักษะบางอย่างที่เรายังไม่มั่นใจ
• ขาดทรัพยากรในการทำงานให้บรรลุเป้าหมาย

*หมายเหตุ

บางทีจุดอ่อนของเรามีความเชื่อมโยงกับจุดแข็ง

ยกตัวอย่าง....

นายแดงดี สีใส อ่านหนังสือไม่ออก แต่มีความชำนาญในการสาธิตการกรีดยางพารา

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าการวิเคราะห์ประเมินภายในองค์กรสมบูรณ์ครบถ้วน

        ด้วยการมองสภาพแวดล้อมภายนอก แล้วพิจารณาว่า องค์กรของเรามีโอกาสประสบความสำเร็จ จากแผนโครงการพัฒนา ด้วยวิธีการทำงานใหม่นี้หรือไม่

เอาละ! ตอนนี้มาดูสิว่าอะไรน่าจะเป็น

อุปสรรค : Threats

หมายเหตุ

• การมองถึงอุปสรรค T ไม่ใช่ความคิดที่ไม่มีข้อพิสูจน์
• ใช่ว่าเรามองจะโลกในแง่ร้าย มากกว่าโอกาส เพราะว่าเราต้องใช้สรรพกำลังที่มีทำให้งานประสมความสำเร็จ โดยอาศัยปัจจัยด้านอื่นๆอีกสามด้าน คือ SWO

อุปสรรค : Threats

ตัวอย่าง

♣ใครคือคู่แข่งขันที่ทำได้ดีกว่าเรา

♣ถ้าสภาพแวดล้อมเปลี่ยนจะทำให้แผนโครงการเรามีปัญหา

♣ความขัดข้องที่จะเกิดจากเราเอง

สุดท้ายเรามาดู โอกาส : Opportunities

โอกาส : Opportunities

▲โอกาสที่กำลังจะเกิดขึ้น ที่จะทำให้เราประสบความสำเร็จ

▲มีเครื่องมือใหม่ที่ได้รับการสนับสนุน

▲มีช่องว่างทางการตลาดที่เรามองเห็น

▲เครือข่ายมีศักยภาพทำให้งานสำเร็จง่ายขึ้น

หมายเหตุ

• โอกาสควรที่จะพิจารณาทั้งในระดับมหภาค(ระดับประเทศ ระหว่างประเทศ) และระดับจุลภาค(ระดับครัวเรียน/ระดับหมู่บ้าน/ระดับตำบล)

ความรู้ที่ได้รับและการนำไปประยุกต์ใช้

       ได้รับความรู้เกี่ยวกับคำคมของการเป็นผู้บริหาร และหลักสำคัญๆที่ผู้บริหารต้องพึงมีเพื่อทำให้องค์กรได้รับประโยชน์อย่างสูงสุด สามารถนำหลัการบริหารโรงเรียนมาใช้ได้ในอนาคต คือ การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานเป็นการกระจายอำนาจอย่างทั่วถึงและทุกคนในองค์กรมีส่วนร่วมเพื่อให้เกิดเป้าหมายเดียวกัน

ประเมินผล

ประเมินตนเอง : แต่งกายเรียบร้อย ตั้งใจฟังอาจารย์สอน นำเสนอข้อมูลของตนเองได้ดี

ประเมินเพื่อน : เพื่อนตั้งใจฟังเพื่อนนำเสนอ แต่งกายเรียบร้อย

ประเมินอาจารย์ : เข้าสอนตรงเวลา แต่งกายเรียบร้อย มีการยกตัวอย่างประกอบการอธิบาย